Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu
Wydział Psychologii i Kognitywistyki 
Materiały dla studentów

Jesteś w: Diagnoza psychologiczna > konwersatorium - tryb stacjonarny

Diagnoza psychologiczna: podstawowe kompetencje (konwersatorium)  

Autor programu: zbiorowy
Rok: III Semestr: zimowy
Liczba godzin: 30 
Forma zajęć: konwersatoria
Prowadzący: mgr Aleksandra Frydrysiak, mgr Piotr Haładziński, dr Marta Karbowa-Płowens, prof. UAM dr hab. Anna Słysz

Założenia i cele (wiedza, umiejętności)

Udział w zajęciach powinien pozwolić na lepsze zrozumienie literatury przedmiotu oraz zachęcić do refleksji nad przedmiotem i celami diagnozowania oraz uwarunkowaniami procesu podejmowania decyzji diagnostycznych. Uczestniczenie w zajęciach ma także przyczynić się do wyobrażenia sobie modelowej sytuacji diagnozowania, uwrażliwienia studentów na źródła błędów popełnianych w procesie podejmowania decyzji diagnostycznych oraz na etyczne problemy diagnozowania, a w ten sposób - przygotować do zajęć praktycznych (ćwiczenia).

Tematy zajęć konwersatoryjnych oraz zalecana literatura zostały tak dobrane, żeby stworzyć Państwu możliwość refleksji nad procesem diagnozowania i etycznymi aspektami postępowania diagnosty, a także podjęcia dyskusji nad wybranymi zagadnieniami problemowymi dotyczącymi diagnozy psychologicznej. Ze względu na formę i cel zajęć niezwykle ważne jest, abyście Państwo systematycznie przygotowywali się do zajęć (czytając podaną literaturę) oraz byście brali aktywny udział w dyskusji. 

Opis przedmiotu

Przedmiot wprowadza w zagadnienia dotyczące diagnozowania działania jednostki za pomocą takich metod jak: obserwacja, rozmowa/wywiad, kwestionariusz, techniki projekcyjne. Studenci zapoznając się z literaturą mają możliwość poddać refleksji proces diagnozowania. Celem zajęć jest także zapoznanie studentów z: 1) psychologicznymi uwarunkowaniami procesu podejmowania decyzji diagnostycznych, 2) zasadami interpretacji danych diagnostycznych, 3) etycznymi aspektami postępowania diagnosty na różnych etapach diagnozowania. 

Forma zaliczenia:

Warunkiem zaliczenia konwersatoriów jest obecność na zajęciach, pozytywna ocena z pisemnych testów (w sumie 60 pytań) z zakresu podanej literatury oraz ocena aktywności na zajęciach.
Testy wiedzy (w formie online) z literatury dotyczącej danego obszaru tematycznego odbędą się w terminach podanych przez osobę prowadzącą zajęcia. I tak pierwsze kolokwium (20 pytań testowych) będzie obejmowało wiedzę na temat obserwacji i rozmowy psychologicznej (literatura obowiązkowa – pozycje nr: 1, 8, 11, 13, 14), drugie (10 pytań testowych) będzie dotyczyło technik kwestionariuszowych (literatura obowiązkowa – pozycja nr 15 oraz literatura uzupełniająca - pozycje nr: 24 i 45), trzecie (15 pytań testowych) – technik projekcyjnych (literatura obowiązkowa – pozycje nr: 2, 10 oraz literatura uzupełniająca - pozycje nr: 6, 19, 41), a czwarte (15 pytań testowych) - decyzji diagnostycznych i etycznych aspektów postępowania diagnosty (literatura obowiązkowa - pozycje nr 5, 9). Ocena jest pozytywna, gdy suma wszystkich punktów za kolokwia "cząstkowe" wynosi 50% plus 1 pytanie.
Osoby, które prześlą (drogą mailową) do osoby prowadzącej zajęcia ciekawe linki do materiałów związanych z tematyką zajęć, które warto umieścić na stronie internetowej poświęconej konwersatorium, mogą otrzymać dodatkowe punkty (na konto kolokwium), jeśli prowadzący uzna te materiały za przydatne (1 punkt za 2 linki; jedna osoba może otrzymać łącznie nie więcej, niż 3 punkty).  
Progi ocen są następujące:
53-60 - bardzo dobry
46-52 - dobry +
41-45 - dobry
36-40 - dostateczny +
31-35 - dostateczny

ZAJĘCIA I: Wprowadzenie do zajęć 

CEL: Zrozumienie podstawowych elementów procesu wnioskowania diagnostycznego

Proces wnioskowania diagnostycznego (od wskaźników do wniosków).
Zadanie: Polaków portfel własny (praca w grupach).

ZAJĘCIA II: Obserwacja - wprowadzenie 

CEL: Poznanie możliwości i ograniczeń obserwacji jako metody badawczej i diagnostycznej; wykorzystanie wiedzy z zakresu metodologii (charakterystyka metod badawczych) na gruncie badania jednej osoby.
  1. Wprowadzenie: 
    • pojęcie technik nieinwazyjnych (pośrednich, ang. unobtrusive measure, indirect measure), analiza nieintencjonalnych śladów zachowania (physical-trace analysis), wytworów oraz analiza danych wtórnych.
    • obserwacja wśród technik nieinwazyjnych - definicja metody obserwacji;
    • obserwacja naukowa a nienaukowa (potoczna) metoda zdobywania wiedzy o zachowaniu - różnice dotyczące sposobów prowadzenia obserwacji;
    • obserwacja w procesie badawczym a obserwacja w procesie diagnostycznym - podobieństwa i różnice;
    • rodzaje obserwacji (uczestnicząca, ustrukturowana, swobodna; oceniająca, neutralna);
    • formułowanie celów obserwacji;
    • techniki doboru próbek zachowania: metoda próbek czasowych, metoda próbek zdarzeń, metoda próbek sytuacyjnych;
    • obserwacja jednostki a obserwacja grupy, obserwacja interakcji; obserwacja miejsca;
    • różnica między obserwacją a interpretacją - uwrażliwienie na uwikłanie własnego doświadczenia w proces obserwacji.
     
  2. Utrwalanie danych obserwacyjnych i problem obiektywizmu:
    kategorie wskaźników obserwacyjnych wykorzystywanych w badaniach psychologicznych. 
  3. Tworzenie systemu klasyfikacji zachowań. Przykłady arkuszy i skal obserwacyjnych oraz systemy kodowe. Wykorzystanie skal szacunkowych i problem wnioskowania o cechach psychicznych.

    LITERATURA:
 • Suchańska, A. (2007). Rozmowa i obserwacja w diagnozie psychologicznej. Warszawa: WAiP - Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne (część III - dot. obserwacji)
 • Brzezińska, A., Brzeziński, J., (2004). Skale szacunkowe w badaniach diagnostycznych. W: Brzeziński, J., Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów (s. 232-306)

Przydatne linki: W tym tekście można przeczytać więcej na temat metody obserwacji.

ZAJĘCIA III: Metodologiczne problemy obserwacji 

CEL: Uwrażliwienie na etyczne aspekty prowadzenia badania diagnostycznego z wykorzystaniem obserwacji; wzbudzenie świadomości metodologicznych i etycznych konsekwencji wynikających z popełnianych błędów w prowadzeniu obserwacji.
  1. Twierdzenia opisowe a twierdzenia interpretacyjne (hipotezy); analiza i interpretacja danych z obserwacji. Stawianie hipotez na podstawie danych z obserwacji.
  2. Tendencyjność obserwatora i sposoby jej kontroli. Problematyka rzetelnośći obserwatorów: miary rzetelności, zgodność sędziów. 
  3. Etyczne aspekty prowadzenia obserwacji.

    LITERATURA:
    j/w

ZAJĘCIA IV: Wywiad, rozmowa psychologiczna - wprowadzenie 

CEL: Poznanie specyfiki rozmowy psychologicznej jako metody diagnostycznej; zrozumienie jej interakcyjnego charakteru oraz roli kontaktu z osobą badaną.
  1. Definicje, kryteria podziału, rodzaje i cele strukturyzowania wywiadu i rozmowy. 
  2. Korzenie historyczne. 
  3. Typ danych.
  4. Kontakt diagnostyczny (specyfika, cechy, wskaźniki, rola, dynamika, etyka, odpowiedzialność, nadużycia, przeżycia diagnosty, superwizja). Kontakt rzeczywisty a kontakt pozorny - wskaźniki oraz przyczyny kontaktu pozornego. Ocena gotowości do udziału w relacji; ocena empatii i ciepła (skale Rogersa).
LITERATURA:
 • Stemplewska-Żakowicz, K. (2005). Metoda wywiadu w psychologii. W: Stemplewska-Żakowicz, K., Krejtz, K. (red). Wywiad psychologiczny. Tom 1. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. (s. 31-89).
 • Suchańska, A. (2007). Rozmowa i obserwacja w diagnozie psychologicznej. Warszawa: WAiP - Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne (część I, rozdział 2; część II rozdział 1)

Przydatne linki: Tu można znaleźć więcej informacji na temat wywiadów ustrukturyzowanych. 

ZAJĘCIA V: Technika prowadzenia wywiadu/rozmowy

CEL: Poznanie celu i funkcji poszczególnych instrumentów konwersacyjnych stosowanych podczas rozmowy diagnostycznej oraz zasad planowania i doboru struktury rozmowy.
  1. Fazy rozmowy diagnostycznej.
  2. Strategia budowania całości wywiadu (ogólnie). 
  3. Rejestrowanie i transformacja całości wywiadu. Zapis rozmowy, zasady transkrypcji (np. wg Jefferson).

    LITERATURA:
     • Suchańska, A. (2007). Rozmowa i obserwacja w diagnozie psychologicznej. Warszawa: WAiP - Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne (część II, rozdział 2, 3 i 6)
     • Ustjan, D. (2005). Instrumenty konwersacyjne. Rozróżnienia, klasyfikacja i badania. W: Stemplewska-Żakowicz, K., Krejtz, K. (red). Wywiad psychologiczny. Tom 2. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (s. 131-151)
     • Ustjan, D. (2005). Pytania i inne instrumenty konwersacyjne. Zastosowania praktyczne podczas wywiadu diagnostycznego. W: Stemplewska-Żakowicz, K., Krejtz, K. (red). Wywiad psychologiczny. Tom 2. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (s. 152-187)  

ZAJĘCIA VI: Tematyka wywiadu/rozmowy

CEL: Refleksja nad podobieństwami i różnicami w zakresie tematyki i struktury rozmowy w zależności od paradygmatu. Uwrażliwienie na kwestie etyczne związane z prowadzeniem rozmowy psychologicznej.
Uwaga: Na szóstych zajęciach odbędzie się kolokwium nr 1.
  1. Reguły planowania tematyki wywiadu/rozmowy: cel diagnozy, wybór kategorii diagnostycznych, niezbędne informacje, szczegółowa tematyka wywiadu.
  2. Dziedziny ważne dla diagnozy (wg Wallena) - omówienie.
  3. Charakterystyka informacji dostępnych w wywiadzie (rozmowie).
  4. Treść wypowiedzi a kontekst wypowiedzi, emocje, formalne cechy wypowiedzi.
  5. Reguła sekwencji (Clark), zasada współpracy (Grice), zasada grzeczności (Leech) i ich wykorzystanie w interpretacji rozmowy.
  6. Specyfika grupowych wywiadów tematycznych (FGI) i indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI).
  7. Analizowanie danych z rozmowy (wieloznaczność danych i moc przesłanek, błędy percepcji i wnioskowania).
  8. Etyczne aspekty prowadzenia rozmów i wywiadów.

    LITERATURA:
     • Stemplewska-Żakowicz, K. (2005). Metoda wywiadu w psychologii. W: Stemplewska-Żakowicz, K., Krejtz, K. (red). Wywiad psychologiczny. Tom 1. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. (s. 31-89)
     • Suchańska, A. (2007). Rozmowa i obserwacja w diagnozie psychologicznej. Warszawa: WAiP - Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne (część I, rozdział 1; część II, rozdział 4 i 5)
     • Ustjan, D. (2005). Instrumenty konwersacyjne. Rozróżnienia, klasyfikacja i badania. W: Stemplewska-Żakowicz, K., Krejtz, K. (red). Wywiad psychologiczny. Tom 2. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (s. 131-151)
     • Ustjan, D. (2005). Pytania i inne instrumenty konwersacyjne. Zastosowania praktyczne podczas wywiadu diagnostycznego. W: Stemplewska-Żakowicz, K., Krejtz, K. (red). Wywiad psychologiczny. Tom 2. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (s. 152-187)

ZAJĘCIA VII: Techniki kwestionariuszowe - wprowadzenie 

CEL: Poznanie specyfiki kwestionariuszy psychologicznych jako technik diagnostycznych i badawczych; wyposażenie w podstawową wiedzę dot. konstruowania kwestionariuszy; refleksja nad procesami leżącymi u podstaw odpowiadania na pytania kwestionariuszowe.
  1. Historyczne korzenie.
  2. Specyficzne problemy technik kwestionariuszowych.
  3. Kwestionariusze empiryczne i teoretyczne (racjonalne).
  4. Zasady budowania kwestionariuszy: 
    • etapy konstruowania kwestionariusza
    • typy pytań
    • typowe błędy przy tworzeniu pytań
    • typowe zmienne zakłócające.

LITERATURA:

 • Wiggins J. S. (1994). Techniki ustrukturowane. W: Paluchowski W. J. (red.). Kwestionariusze w diagnostyce psychologicznej i badaniach naukowych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t. 5, (s. 93-170). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW.
 • Zawadzki, B. (2000). Kwestionariusze osobowości. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 1, str. 469-490). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.  

 Przydatne linki: Warto zajrzeć na strony poświęcone testom psychologicznym, np. ta strona. Aktualne są też problemy związane ze stosowaniem testów w formie online.

ZAJĘCIA VIII: Techniki kwestionariuszowe - konstrukcja

CEL: Wyposażenie w podstawową wiedzę dot. konstruowania kwestionariusza ze względu na cel badania. 
  1. Od pojęć teoretycznych do ich operacjonalizacji. 
  2. Analiza strategii konstrukcji inwentarzy.

    LITERATURA:

    j/w
Przydatne linki: W tym miejscu można znaleźć cały rozdział (książka "Research Methods in Psychology") o konstrukowaniu kwestionariuszy.

ZAJĘCIA IX: Techniki kwestionariuszowe - adaptacja 

CEL: Refleksja nad procesami leżącymi u podstaw odpowiadania na pytania kwestionariuszowe; wzbudzenie świadomości metodologicznych i etycznych konsekwencji wynikających z popełnianych błędów podczas prowadzenia badania kwestionariuszowego; wzbudzenie krytycznej postawy wobec niewiarygodnych i nierzetelnych metod diagnostycznych.
Uwaga: Na dziewiątych zajęciach odbędzie się kolokwium nr 2.
  1. Poblemy adaptacji kultruowej vs językowej.
  2. Kontrola odpowiadania - deklaratywność, manipulacja obrazem siebie (zarządzanie wrażeniem), niedbałość. 
  3. Etyczne aspekty powadzenia badań za pomocą kwestionariuszy.

    LITERATURA:

     • Paluchowski W. J. (1983). Źródła zakłóceń w kwestionariuszowym badaniu osobowości i ich kontrola. W: Paluchowski W. J. (red.). Z zagadnień diagnostyki osobowości (ss. 249-271). Wrocław: Ossolineum
       • Hornowska, E., Paluchowski, W.J. (2004). Kulturowa adaptacja testów psychologicznych. W: J. Brzeziński (red.) Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN   

ZAJĘCIA X: Techniki projekcyjne - wprowadzenie

CEL: Poznanie specyfiki technik projekcyjnych jako narzędzi diagnostycznych.
  1. Podstawowe wiadomości z zakresu technik projekcyjnych jako elementu diagnozy psychologicznej. 
  2. Historyczne korzenie.
  3. Pojęcie projekcji w psychologii. Związek między projekcją klasyczną i projekcją uruchamianą podczas badania za pomocą technik projekcyjnych.
  4. Warunki obiektu projekcyjnego (bodźca testowego) umożliwiające projekcję.
LITERATURA:
 • Frank, L.K. (1989). Metody projekcyjne w badaniu osobowości W: Stasiakiewicz M. i Szustrowa T. (red.). Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, Biblioteka Psychologa 
 • Murstein, B.J., Pryer, R.S. (1989). Pojęcie projekcji. Przegląd problematyki. W: Stasiakiewicz M., Szustrowa T. (red.). Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t.3, (str.71-99). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW.
 •  Stemplewska-Żakowicz, K., Paluchowski, W. J. (2013). Wiarygodność technik projekcyjnych jako narzędzie diagnozy psychologicznej. Problems of Forensic Sciences, 93, 421-437.

Przydatne linki: Ten artykuł porządkuje wiedzę na temat technik projekcyjnych. Ta strona została całkowicie poświęcona technikom projekcyjnym.

ZAJĘCIA XI: Projekcyjne techniki tematyczne 

CEL: Wzbudzenie refleksji nad statusem naukowym technik projekcyjnych; poznanie ich możliwości i ograniczeń; wzbudzenie krytycznej postawy wobec niewiarygodnych i nierzetelnych technik diagnostycznych.
Uwaga: Na jedenastych zajęciach odbędzie się kolokwium nr 3.
  1. Analiza podstaw teoretycznych technik tematycznych.
  2. Podstawy teoretyczne wybranych technik projekcyjnych: elementy teorii ego, mechanizmy obronne.
  3. Problemy interpretacji - błędy interpretacji. 
  4. Status naukowy technik projekcyjnych.
  5. Hipoteza poziomów diagnozy (Stone, Dellis).
  6. Etyczne aspekty prowadzenia badania za pomocą technik projekcyjnych.

    LITERATURA:
    • Kowalik, S. (1984) Werbalne techniki projekcyjne. W: Sęk H. Metody projekcyjne. Tradycja i współczesność. (str. 91-123). Poznań: UAM.
    • Lelienfeld, S. O., Wood, J. M., Garb, H. N. (2002). Status naukowy technik projekcyjnych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego (s. 112-121). 
    • Murstein, B.I., & Wolf, S.R. (1970). Empirical test od the "levels" hypothesis with projectove techniques. Journal of Abnormal Psychology, 75(1), 38-44. 
    • Stone, H. K., Dellis, N. P. (1989). Empiryczna eksploracja hipotezy poziomów. W: M. Stasiakiewicz (red.) Wybrane zagadnienia metod projekcyjnych. Biblioteka Psychologa Praktyka (tom 3). Warszawa: PTP.  

    Przydatne linki: Ten artykuł dotyczy wykorzystania technik projekcyjnych w badaniu postrzegania wzajemnych relacji między pracodawcą i pracownikiem.

ZAJĘCIA XII: Efektywność postępowania diagnostycznego 

CEL: Wskazanie błędów związanych z procesem diagnozowania, wynikających zarówno z korzystania z nierzetelnych technik, jak i procesu myślenia diagnostów.
  1. Wykorzystanie dostępnych informacji i problematyka przypadkowych wyników.
  2. Procedura formułowania hipotez co do doboru narzędzi diagnostycznych. 
  3. Rodzaje błędów w myśleniu diagnostycznym.
  4. Diagnoza oparta na dowodach empirycznych.
  5. Standardy diagnozy psychologicznej.
LITERATURA:
 • Filipiak, M., Paluchowski, W.J. (2019). Standardy diagnozy psychologicznej - historia powstawania. Testy psychologiczne w praktyce i badaniach, Numer specjalny: Standardy diagnozowania, 2, 1-6.
 • Stemplewska-Żakowicz, K., Paluchowski, W. J. (2008). Podstawy diagnozy psychologicznej (s. 23-92). W: J. Strelau, D. Doliński (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. Gdańsk: GWP.

Przydatne linki: Warto zapoznać się z teorią perspektywy w tym tekście.

ZAJĘCIA XIII: Rola reguł heurystycznych w procesie diagnozowania

CEL: Wskazanie na błędy poznawcze oraz strategie diagnozowania, wynikające z charakterystyki procesów poznawczych diagnosty; dyskusja nad możliwymi źródłami błędów popełnianych w procesie decyzji diagnostycznych.
  1. Rodzaje reguł heurystycznych stosowanych w procesie diagnozowania.
  2. Pozytywne i negatywne aspekty stosowania heurystyk w diagnozie.
  3. Wpływ definiowania problemu na decyzje (teoria perspektywy Kahnemana i Tversky'ego).
  4. Strategie przetwarzania informacji diagnostycznych.
  5. Rola intuicji w diagnozie.
  6. Podmiorowe uwarunkowania procesu (strategii) diagnozowania: preferencje poznawcze, paradygmat teoretyczny, doświadczenie zawodowe itd.
  7. Sytuacyjne uwarunkowania procesu (strategii) diagnozowania: presja czasu, kontekst, instytucja itd.

    LITERATURA:
    Słysz, A. (2008). Typy diagnostów. Preferencje poznawcze psychologów a strategie diagnozowania. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM (s. 37-146)

    Przydatne linki: Warto zajrzeć do opracowań dotyczących błędów w procesie diagnozowania; np. o błędzie iluzorycznej korelacji (schematu współzmienności) można przeczytać w pierwszej części tego tekstu,  warto też zobaczyć informacje na ten temat w Wikipedii. Ogólny tekst na ten temat znaleźć można tutaj.

ZAJĘCIA XIV: Konceptualizacja przypadku

CEL: Zrozumienie związku pomiędzy diagnozą a interwencją; poznanie zasad integrowania danych pochodzących z różnych źródeł.
  1. Interpretacja danych diagnostycznych.
  2. Integrowanie danych diagnostycznych.
  3. Koncepcja kluczowych hipotez (Ingram)

    LITERATURA:
     • Stemplewska-Żakowicz, K., Paluchowski, W. J. (2008). Podstawy diagnozy psychologicznej (s. 23-92). W: J. Strelau, D. Doliński (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. Gdańsk: GWP.
Przydatne linki: Pod tym linkiem można znaleźć artykuł na temat konceptualizacji przypadku w psychoterapii. W tym artykule została omówiona koncepcja kluczowych hipotez Barbary Ingram. Ciekawy artykuł w języku angielskim, w którym Barbara Ingram szczegółowo przedstawia jeden opis przypadku jest tu. Z innymi przykładami konceptualizacji przypadku można zapoznać się tu. 

ZAJĘCIA XV: Orzeczenia i opinie psychologiczne

CEL: Wzbudzenie refleksji nad społeczną rolą psychologa oraz etycznymi aspektami praktyki psychologicznej z różnych obszarów. Poznanie podstawowych zasad konstruowania opinii psychologicznych oraz komunikowania wyników badania diagnostycznego.
Uwaga: Na piętnastych zajęciach odbędzie się kolokwium nr 4 (ostatnie).
  1. Instytucjonalne (normatywne) i indywidualne cele formułowania orzeczeń (komunikatów) a obszary badania; formalne cechy orzeczeń.
  2. Komunikowanie wyników badania - dyskusja nad zasadami.
Przydatne linki: Omówienie wybranych aspektów opiniowania sądowo-osychologicznego można znaleźc w tym artykule.   

Literatura obowiązkowa

  1. Brzezińska, A., Brzeziński, J., (2004). Skale szacunkowe w badaniach diagnostycznych. W: Brzeziński, J., Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów (str. 232-306).
  2. Lilienfeld S. O., Wood J. M., Garb H. N. (2002). Status naukowy technik projekcyjnych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego (str. 112-121). 
  3. Paluchowski, W. J. (2001). Diagnoza psychologiczna. Podejście ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR (s. 20-31, 82-85, 130-156). 
  4. PTP (2000). Kodeks etyczno-zawodowy psychologa W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik Akademicki (tom 3, s. 837-844). Gdańsk: GWP.
  5. Słysz, A. (2008). Typy diagnostów. Preferencje poznawcze psychologów a strategie diagnozowania. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM (s. 37-146).
  6. Stasiakiewicz, M. (2000). Testy projekcyjne. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, tom I (s. 491-503). Gdańsk: GWP. 
  7. Stasiakiewicz, M. (2004). Test Apercepcji Tematycznej jako narzędzie diagnozy psychologicznej. W: J. Brzeziński (red.) Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów. (s. 307-344) Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 
  8. Stemplewska-Żakowicz, K. (2005). Metoda wywiadu w psychologii. W: Stemplewska-Żakowicz, K., Krejtz, K. (red). Wywiad psychologiczny. Tom 1. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (s. 31-89). 
  9. Stemplewska-Żakowicz, K., Paluchowski, W. J. (2008). Podstawy diagnozy psychologicznej (s. 23-92). W: J. Strelau, D. Doliński (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. Gdańsk: GWP.
  10. Stemplewska-Żakowicz, K., Paluchowski, W. J. (2013). Wiarygodność technik projekcyjnych jako narzędzie diagnozy psychologicznej. Problems of Forensic Sciences, 93, 421-437.
  11. Suchańska, A. (2007). Rozmowa i obserwacja w diagnozie psychologicznej. Warszawa: WAiP - Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. 
  12. Szustrowa, T.(1987). Analiza i interpretacja danych z wywiadu i obserwacji. W: T. Szustrowa (red.), Swobodne techniki diagnostyczne. Warszawa: Wydawnictwo UW lub przedruk w: K. Stmplewska-Żakowicz, K. Krejz (red.) (2005), Wywiad diagnostyczny. Tom 1. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
  13. Ustjan, D. (2005). Instrumenty konwersacyjne. Rozróżnienia, klasyfikacja i badania. W: Stemplewska-Żakowicz, K., Krejtz, K. (red). Wywiad psychologiczny. Tom 2. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (s. 131-151). 
  14. Ustjan, D. (2005). Pytania i inne instrumenty konwersacyjne. Zastosowania praktyczne podczas wywiadu diagnostycznego. W: Stemplewska-Żakowicz, K., Krejtz, K. (red). Wywiad psychologiczny. Tom 2. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (s. 152-187). 
  15. Zawadzki, B. (2000). Kwestionariusze osobowości. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 1, s. 469-490). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

 Literatura uzupełniająca

  1. Anastasi, A., Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. 1. 
  2. Argyle, M. (1999). Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa:PWN (s. 183-215).
  3. Brzezińska, A. (2004). Socjometria. W: Brzeziński, J. (red.). Metodologia badań psychologicznych – wybór tekstów. Warszawa: PWN.
  4. Brzeziński, J., Chyrowicz, B., Toeplitz-Winiewska, M., Poznaniak, W. (2008). Etyka zawodu psychologa (s. 181-232).  Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  5. Dejong, P., Berg, I. K. (2007). Rozmowy o rozwiązaniach. Kraków: Księgarnia Akademicka SP. z o.o. 
  6. Frank, L.K. (1989). Metody projekcyjne w badaniu osobowości. W: Stasiakiewicz M. i Szustrowa T. (red.). Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t.3, (str. 9-28). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW. 
  7. Goldberg L. R. (1994). Historyczny przegląd skal i inwentarzy osobowości. W: Paluchowski W. J. (red.). Kwestionariusze w diagnostyce psychologicznej i badaniach naukowych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t. 5, (11-82). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW. 
  8. Gynther, M. D., Green, S. B. (1994). Problemy metodologiczne w badaniach z zastosowaniem inwentarzy opartych na samoopisie. W: Paluchowski W. J. (red.). Kwestionariusze w diagnostyce psychologicznej i badaniach naukowych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t. 5, (193-244). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW. 
  9. Harrower, M. (1989). Projekcyjne aspekty rysunku. W: Stasiakiewicz M., Szustrowa T. (red.). Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t.3, (str. 259-271). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i UW. 
  10. Hornowska, E. (2001). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. 
  11. Hornowska E. (2004). Skale Inteligencji dla dorosłych Davida Wechslera WAIS-R oraz WAIS-III. Seria: Metody Diagnozy Psychologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Scholar 
  12. Hornowska, E., Paluchowski, W.J. (2004). Kulturowa adaptacja testów psychologicznych. W: J. Brzeziński (red.) Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 
  13. Kofta, M. (1979). Teoria ego. W: T. Szustrowa (red.), Osobowość jako przedmiot diagnozy psychologicznej. Warszawa: Wydz. UW. 
  14. Kostrubiec, B., Mirucka, B. (red.). (2004). Rysunek projekcyjny w badaniach obrazu siebie. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL. 
  15. Kowalik, S. (1984). Werbalne techniki projekcyjne. W: Sęk H. Metody projekcyjne. Tradycja i współczesność. (str. 91-123). Poznań: UAM. Łaguna, M., Lachowska, B. (red.). (2003). Rysunek psychologiczny jako metoda badań psychologicznych. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL. 
  16. Kowalik, S. (2005). Modele diagnozy psychologicznej (t. 1, s. 182-192). W: H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  17. Matkowski, M. (1984). Test Przymiotnikowy jako narzędzie dla badania struktury potrzeb jednostki, Przegląd Psychologiczny, 2, 519-536. 
  18. McReynolds, P. (1994) Teoretyczne podstawy pomiaru psychologicznego. W: Paluchowski W. J. (red.). Kwestionariusze w diagnostyce psychologicznej i badaniach naukowych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t. 5, (83-92). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW. 
  19. Murstein, B.J., Pryer, R.S. (1989). Pojęcie projekcji. Przegląd problematyki. W: Stasiakiewicz M., Szustrowa T. (red.). Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t.3, (str.71-99). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW. 
  20. Namysłowska, I. (1983). Psychoanalityczna teoria związków z obiektem. Psychiatria Polska, T. XVII, nr 5-6. 
  21. Nęcka, E. (2000). Inteligencja. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 2, str. 721-760). Gdańsk: GWP. 
  22. Nosal, Cz. (1995). Różnice indywidualne w uleganiu inklinacjom poznawczym – wpływ wiedzy, inteligencji i typu umysłu (s. 249-267). W: A. Biela, J. Brzeziński, T. Marek (red.), Społeczne, eksperymentalne i metodologiczne konteksty procesów poznawczych człowieka. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. 
  23. Nowak, A., Roman, Z. (1985) Czas reakcji w badaniach psychologicznych. W: Paszkiewicz E., Szustrowa T. (red.) Metody badań psychologicznych. Tom 4. Materiały do nauczania psychologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 
  24. Paluchowski W. J. (1983). Źródła zakłóceń w kwestionariuszowym badaniu osobowości i ich kontrola. W: Paluchowski W. J. (red.). Z zagadnień diagnostyki osobowości (str. 249-271). Wrocław: Ossolineum. 
  25. Paluchowski W. J. (1984). Diagnoza aktuarialna. W: Brzeziński J. (red.). Wybrane zagadnienia z psychometrii i diagnostyki psychologicznej (str. 199-221) Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. 
  26. Paluchowski, W. J. (1995). Diagnozowanie i wyjaśnianie w psychologii. W: W. J. Paluchowski (red.), Testowanie a ocena kliniczna. Wybrane problemy. Biblioteka Psychologa Praktyka. Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW.
  27. Poznaniak, W. (1984). Metody projekcji rysunkowej. W: H. Sęk (red.), Metody projekcyjne. Tradycja i współczesność (str. 125-144). Poznań. Wydawnictwo Naukowe UAM. 
  28. Rogers, C., (2002). O stawaniu się osobą. Poznań: Rebis (Warszawa: Wydawnictwo PAX).
  29. Rzepa, T. (1992). Intuicja w badaniach psychologicznych. Poznań: UAM.
  30. Schafer, R. (1989). W: Stasiakiewicz M. i Szustrowa T. (red.). Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t.3, (str.191-231). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW. 
  31. Sęk, H. (1984). Wprowadzenie do metod projekcyjnych. W: H. Sęk (red.), Metody projekcyjne. Tradycja i współczesność (str. 7-33). Poznań. Wydawnictwo Naukowe UAM.
  32. Shaughnessy, J. J., Zechmeister, E. B., Zechmeister, J. S. (2002). Metody badawcze w psychologii (cz. II, str.101-140). Gdańsk: GWP 
  33. Siek, S., Grochowska, A. (red.). (2001) Wybrane metody badania osobowości. Tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. 
  34. Słysz, A. (2008). Rola reguł heurystycznych w diagnozie onkologicznej. Współczesna Onkologia, 12 (2), 90-94.
  35. Stasiakiewicz M., Szustrowa T. (red.). Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t.3, Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW. 
  36. Stasiakiewicz, M. (2004). Test Apercepcji Tematycznej jako narzędzie diagnozy psychologicznej. W: J. Brzeziński (red.) Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów. (str. 307-344) Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  37. Stasiakiewicz, M. (2005). Test Rorschacha. Warszawa: SCHOLAR. 
  38. Stemplewska-Żakowicz, K. (1997). Poznanie utajone w narracjach projekcyjnych. Poznawcze podejście do interpretacji TAT i technik pochodnych. Studia Psychologiczne, XXXV, 1, 57-79. 
  39. Stemplewska-Żakowicz, K. (2004). O rzeczach widywanych na obrazkach i opowiadanych o nich historiach. TAT jako metoda badawcza i diagnostyczna. Warszawa: Wydawnictwo Akademica SWPS. 
  40. Stepulak, M. (2002). Tajemnica zawodowa psychologa w relacjach osobowych. Lublin: TN KUL.
  41. Stone, H. K., Dellis, N. P. (1989). Empiryczna eksploracja hipotezy poziomów. W: M. Stasiakiewicz (red.) Wybrane zagadnienia metod projekcyjnych. Biblioteka Psychologa Praktyka (tom 3). Warszawa: PTP.Strelau, J. (2002). 
  42. Suchańska, A. (1984). Test apercepcji tematycznej HA Murraya. W: Sęk H. Metody projekcyjne. Tradycja i współczesność. (str. 61-90). Poznań: UAM. 
  43. Suchańska, A. (1994). Test apercepcji tematycznej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. 
  44. Szustrowa, T. (2003). Raport o stanie orzecznictwa psychologicznego w Polsce. Warszawa: PTP.
  45. Wiggins J. S. (1994). Techniki ustrukturowane. W: Paluchowski W. J. (red.). Kwestionariusze w diagnostyce psychologicznej i badaniach naukowych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t. 5, (str. 93-170). Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW. 
  46. Zawadzki, B. (2006). Kwestionariusze osobowości. Strategie i procedura konstruowania (s. 77-127). Warszawa: Scholar.
  47. Ziemski, S. (1971). Problemy dobrej diagnozy. Warszawa: Wiedza Powszechna.
 

©